عوارض گوارشی و راههای پیشگیری و درمان شترمرغ-(عوامل عفونی)

عوامل عفونی:

مشکلات گوارشی ناشی از عوامل عفونی می تواند در اثر عوامل باکتریایی، قارچی و انگلی اتفاق بیافتد. آلودگی با کلستریدیاها، مگا باکترها و تک یاخته ای ها به طور مشترک باعث ایجاد صدمات تخریبی همراه با تلفات بالا تا 100 درصد در جوجه ها می گردند.

بیماری های ناشی از تک یاخته ای ها شامل تریکوموناس S.P و بالانتیدیوم S.P به تعداد معدودی در جوجه ها مشاهده می شود که باعث ایجاد آنتریت و اسهال کفی در جوجه ها می گردند و جوجه های جوان ممکن است در اثر دهیدراتاسیون ناشی از اسهال تلف گردند و یا این که به طور ثانویه و در اثر پیشرفت بیماری جابجایی روده ها در آنها اتفاق افتد.

مگا باکترها در بسیاری از جوجه های درگیر بیماری دیده می شوند و می توانند در سطح انبوه و با اتصال به غشاء کوئیلن باعث ادم و آنتریت گردند، که با میکروسکوپ قابل مشاهده خواهند بود.

علی رغم درگیری های اشاره شده در بالا مشکلات عدیده دیگری در جوجه های جوان در اثر آلودگی های ناشی از عفونت های کلستریدیایی مشاهده می گردند که بسیار مهم می باشند. آلودگی های کلستریدیایی در شتر مرغ ها عمدتاً یکی از مشکلات عمومی در مجتمع های پرورش شترمرغ می باشد که شامل کلستریدیوم ساردلی است که براساس سموم مترشحه از آنها شناسایی می گردند.

عفونت های کلستریدیایی در شترمرغ ها ممکن است در اثر استرس های وارده ایجاد و منجر به زمین گیری و مرگ و میر گسترده و فوق حاد در جوجه های جوان گردند و در شترمرغ های مولد تخم گذار فلجی ناشی از مسمومیت با سموم این باکتری ها مشاهده می گردد.

کلستریدیوم پرفرنژنس تیپ A ,D و احتمالاً سایر تیپ های کلستریدیایی بخشی از فلور طبیعی روده پرندگان سالم و بالغ را تشکیل می دهند و این باکتری ها تحت شرایط غیرعادی ممکن است پاتوژنیک شده و باعث تلفات زیادی در شترمرغ ها گردند.

در جوجه شترمرغ های جوان و مستعد باعث ایجاد آنتریت و بر هم خوردن فلور طبیعی روده می گردند و همچنین ایجاد تخریش در جدار دستگاه گوارش به علت بلعیدن بیش از حد غذا، پایین افتادن حرارت بدن در اثر سرمای محیط و استرس های وارده ناشی از سایر عوامل می توانند از فاکتورهای اصلی پیدایش عفونت های کلستریدیایی در جوجه شترمرغ های جوان باشند.

آنتروتوکسمی فوق حاد توسط کلستریدیوم سوردلی، کلستریدیوم پرفرنژنس، کلستریدیوم دیفی سیل و کلستریدیوم کولینوم در جوجه شتر مرغ های سنین 10-9 روزه با تلفات بین 95-5 درصد دیده شده است.

عفونت های کلستریدیایی در بسیاری از جوجه های بالای 3-2 هفته با اسهال آبکی، آنتریت ناشی از التهاب اپیتلیوم و دهیدرا تاسیون شدید همراه با تلفات ناگهانی مشاهده شده است.

زخم های ناشی از آنتریت نکروتیک در این سن از جوجه ها به ندرت مشاهده می شود و در نمونه های آلوده با تهیه گسترش و در زیر میکروسکوپ، شناسایی انجام می گیرد. تهیه گسترش از محتویات روده و نشان دادن کلستریدیوم های گرم مثبت تنها در غیاب باکتری های گرم منفی امکان پذیر می باشد. در ارزیابی و شناسایی انواع کلستریدیاها روش های باکتریولوژِیک و ایمونوفلورسانس اختصاصی ما را زودتر به هدف می رساند.

محل نگهداری جوجه شترمرغ های جوان و امکان دسترسی آنها به چراگاه یونجه می تواند باعث بروز آنتریت کلستریدیایی گردد. این مورد اغلب به خاطر استفاده مشرک از چراگاه توسط سایر حیوانات و شترمرغ اتفاق می افتد که در اثر بلع هاگ های کلستریدیایی موجود در محل انتقال آلودگی و بیماری در شترمرغ ها مشاهده می شود.

یک مورد آنتریت هموراژیک در اثر کلستریدیوم ساردلی از فلسطین اشغالی گزارش شده است که طی آن تعدادی شترمرغ با انتقال به یک مزرعه یونجه که قبلاً مورد استفاده یک گله پرواری از شترمرغ بود دچار بیماری می شوند که طی آن تعداد بی شماری هاگ کلستریدیوم ساردلی از نمونه های اخذ شده از یونجه در این محل جدا گردید.

کنترل آلودگی ناشی از کلستریدیاها در سنین بالای 2 ماهگی با استفاده از باسیتراسین در خوراک پرنده انجام می گیرد. آنتریت هموراژیک به شکل فوق حاد  ناشی از کلستریدیاها در شترمرغ های با سنین 6-1 ماه معمولاً مشاهده می شود. شیوع بیماری بسیار سریع و تلفات ناگهانی همراه با اسهال و بدون سایر علائم بالینی می باشد.

آنتریت هموراژیک کلستریدیایی عمدتاً با نزدیک شدن زمستان، بهار و احتمالاً در ارتباط با تغییرات جوی و بارش باران بوده و در این مرحله پرنده علاقمند نوک زدن به زمین و خوردن گل و لای می باشد. در مشاهده روده لاشه تلف شده تجمع خون تازه دیده می شود و در مرحله حاد بیماری تغییرات ماکروسکوپیک قابل مشاهده می باشند. در مراحل پیشرفته بیماری بعضاً وجود غشاء کاذب در مخاط روده و در بعضی نمونه ها نکروز کانونی در کبد لاشه های تلف شده مشاهده می شود.

از علائم اصلی بیماری در این مرحله وقوع تلفات شدید (بالای 10درصد) در روز می باشد، که در این مرحله لازم است به درمان با آمپی سیلین یا اکسی تتراسایکلین همراه با آب در حداقل زمان ممکن اقدام که درمان مناسبی می تواند باشد.

موارد آنتریت نکروتیک اکثراً در شترمرغ های بالای 6 ماه دیده می شود. شیوع بیماری در بسیاری از نمونه ها وابسته به فصل بوده و در اوایل زمستان دیده می شود و در گله های مولد هم به ندرت به صورت حاد مشاهده می شود بیماری بسیار حاد بوده و باعث تلفات شدیدی در این پرنده ها می گردد.

در اثر آلودگی، پرنده به آرامی حرکت نموده و به نظر از شوک وارده دچار درد و رنج شده و اغلب با علائم کلینیکی طی 24 تا 48 ساعت تلف می گردد.

در نمونه های مشاهده شده قسمت های بزرگ نکروزه در سرتاسر روده کوچک دیده می شود و در اکثر پرنده های بیمار کبد متورم، سیاه و بزرگ همراه با نکروز کانونی مشاهده می گردد.

در این مرحله از بیماری با علائم کلینیکی عنوان شده درمان نتایج چندان مطلوبی نخواهد داشت. استفاده از آمپی سیلین و یا تتراسیکلین به همراه آب آشامیدنی باعث توقف تلفات در بیماران داخل پن تا 48 ساعت می گردد. در بعضی از موارد بیماری ممکن است پس از چند هفته مجدداً ظاهر گردد.

در اثر سموم کلستریدیایی گاهی فلجی موضعی و یا کلی در پاها، بال و گردن مشاهده می گردد که ناشی از سموم حاصل از کلستریدیوم شوای وبوتیلینوم بوده و احتمالاً باعث آسیب های عصبی در پرنده ها می شوند.

در مصرف گوشت حاصل از کشتار چنین پرندگانی مسمومیت باید کاملاً بر طرف شده باشد. البته مشکلات ناشی از این قبیل کلستریدیاها به صورت موردی و تک گیر بوده و از اهمیت اقتصادی چندانی برخوردار نمی باشد. تشخیص تفریقی در این قبیل از نمونه ها براساس شناسایی سموم کلستریدیایی در بیماری عصبی و از سایر عوامل شامل آربو ویروس ها و نیوکاسل استوار می باشد.